مدرسه علمیه قدسیه بهشهر

امامت و نصب در نگاه حضرت رضا علیه السلام

در میان مردم مرو، پیروان اهل بیت براین باور بودند که امام می باید از سوی خداوند والا نصب شود و ولایت را بر عهده گیرد؛ اما دیگران می گفتند که امام را نه نصب الهی، که انتخاب مردمی معین می کند و او در حقیقت وکیل امت است. امام رضا علیه السلام پس از آمدن به مرو و آگاهی از این مسئله فرمودند:« امامت را نشناختند تا امام را بشناسند. همان گونه که الله جل جلاله باالوهیت شناخته می شود، امام با امامت ؛ آن گاه ویژگی های امام را بر شمردند: الإمام واحد دهره لا یدانیه أحدٌ؛ امام یگانه دوران خویش است».( الکافی، ج1، ص201)

نصب امام تنها برای سامان دادن به جهات عملی فردی یا اجتماعی مردم نیست بلکه تبیین معارف الهی، تشریح احکام فقهی و حقوقی اسلام، قضا و داوری، اجرای حدود، تعزیرات و دفاع از کیان دین، گشایش دشواری های علمی و عملی انسان ها نیز از وظایف امام است. از سوی دیگر، همان طور که انسان ها به امام نیازمند، فرشتگان هم به او محتاج اند. زیرا امام، معلم اسماء الله است و ملائک علوم را از ایشان می گیرند و مشکلات علمی و عملی خود را در پرتو او می گشایند. ذات اقدس حق به آدم علیه السلام فرمود که تو خلیفه ی من و امام این دورانی، پس ملائکه را از گرایش اسمای الهی با خبر کند:« یأدَمُ اَنبِئهُم بِاَسمائِهم».(بقره/ 33)

امام- انسان کامل معصوم- مظهر اسم اعظم- اعظم الاسماء است. اسمای الهی هر اقتضایی دارند، به برکت اسم اعظم و مظهرش تأمین می شود. این نمودی از مقام والای امام است. همان گونه که دورترین ستارگان آسمان را کسی نمی تواند رصد کند چه رسد به اینکه بخواهد به آن دسترسی پیدا کند، عقل احدی نیز به فهم کنه امامت هیچ امامی بار نمی یابد.

هر گز عقل بشر به اوج آسمان امامت راه نیافته و فکرش به بلندای آن مقام رفیع نمی رسد تا شایستگی باید امامت را جعل و امام را معین کند: هو بحیث النجم من ید المتناولین و وصف الواصفین؛ فأین الاختیار من هذا و أین العقول عن هذا و أین  یوجد مثل هذا».(الکافی، ج1، ص201)