مدرسه علمیه قدسیه بهشهر

رمضان آمد آماده شویم

نگاهی سیره ی عملی امام خمینی در ماه مبارک رمضان

اشاره

عالمان ربانی، چلچراغ های پرفروغی هستند که در هر عصری، در آسمان علم و عمل می درخشند و با کسب نور و گرما از خورشید رسالت و امامت. بر زمینان تجلی می کنند و آنان را به سوی منابع نور و برکت دودمان وحی، رهنمون می سازند و بر بال عرفان ناب محمدی نشانده، بر مشکات ملکوت، عروج می دهند. در میان دین باوران کفر ستیز، چهره ی محبوب قرن، فقیه تیز بین سیاست مدار ایزد خواه فیلسوف عارف ژرف نگر ، عالم متخلق و رهبر و بنیان گذار جمهوری اسلامی، حضرت امام خمینی ره از موقعیتی والا و ویژه برخورداراست؛ زیرا، روزها و ساعت ها و لحظه های عمر او، با مراقبه و محاسبه سپری شد و صدها آیه ی قرآن را مجسم ساخت و عینیت بخشید.

حضرت امام، توجه ویژه ای نسبت به ماه رمضان داشته و بدین جهت، ملاقات های خودشان را در ماه رمضان تعطیل می کردند و به دعا و تلاوت قرآن و … می پرداختند. و خودشان می گفتند:« خود ماه مبارک رمضان، کاری است»(پابه پای آفتاب، ج1، ص286).

یکی از یاران امام ، دراین باره گفته است:« در این ماه، ایشان، شعر نمی خواندند و نمی سرودند و گوش به شعر هم نمی دانند . خلاصه ، دگرگونی خاصی متناسب با این ماه در زندگی خود ایجاد می کردند، به گونه ای که این ماه را، سراسر، به تلاوت قرآن مجید و دعا کردن و انجام دادن مستحبات مربوط به ماه رمضان سپری می کردند».( برداشت هایی از سیره ی امام خمینی، ج3، ص 90)

ایشان، به هنگام سحر و افطار ، بسیار کم می خوردند، به گونه ای که خادمشان فکر می کردند که امام چیزی نخورده است!( همان)

حضرت امام درباره رمضان چنین می سرایند:

ماه رمضان شد و می و میخانه برافتاد                     عشق و طرب و باده به وقت سحر افتاد

افطار به می کرد برم پیر خرابات                    گفتم که تو را، روزه، به برگ و ثمر افتاد

با باده، وضو گیر که در مذهب رندان                  در حضرت حق این عملت باور افتاد ( روزنامه ی جمهوری اسلامی، مورخ69/1/8 امام خمینی ره 29 شعبان /1407)

عبادت و تهجد

از جمله برنامه های ویژه ی امام، در ماه مبارک رمضان، عبادت و تهجد بود. امام، عبادت را ابزار رسیدن به عشق الهی می دانستند. و به صراحت بیان می کردند که در وادی عشق، نباید به عبادت به چشم وسیله ای برای رسیدن به بهشت نگاه کرد.( رونامه ی جمهوری اسلامی،20/11/64)

اکثر آشنایان امام نقل می کنند که از سن جوانی ، نماز شب و تهجد، جزء برنامه هایشان بود. بعضی از نزدیکان ایشان می گفتند که وقتی در ظلمت  و تاریکی نیمه ی شب، آهسته وارد اتاق امام می شدم، معاشقه امام را با ایزد احساس می کردم و میدیدم که با خضوع و خشوعی خاص، نماز می خواندند و قیام و رکوع و سجود را به جا می آوردند که حقا وصف ناپذیر بود. با خودم فکر می کردم که شب امام، حقیقتاً، لیله القدر است.( امام در سنگر نماز، ص83، هزار و یک نکته ، حسین دیلمی ، نکته ی 129). یکی از اعضای دفتر ایشان ، در این باره می گوید:« پنجاه سال است که نماز شب امام، ترک نشده است. امام، در بیماری و در صحت و در زندان و در خلاصی و در تبعید، حتی بر روی تخت بیمارستان قلب هم نماز شب خواندند»( هزار و یک نکته، حسن دیلمی؛ حبیب و محبوب، ص 53، سیمای فرزانگان، ص180).

امام توجه خاصی به نوافل داشتند و هرگز، نوافل را ترک نمی کردند. نقل شده است که امام، در نجف اشرف، با آن گرمای شدید، ماه مبارک رمضان را روزه می گرفت و با این که در سنین پیری بودند و ضعف بسیار داشتند تا نماز مغرب و عشا را به همراه نوافل به جای می آوردند، افطار نمی کردند! و شب ها تا صبح، نماز  و دعا می خواندند و بعد از نماز صبح، مقداری استراحت می کردند و صبح زود، برای کارهایشان آماده می شدند.( سیمای فرزانگان، ص 159؛ برداشت های از سیره امام خمینی، ج3، ص99)

خانم« زهرا مصطفوی » می گوید:« راز و نیاز امام و گریه ها و ناله های نیمه شب این،چنان شدید بود که انسان را، بی اختیار به گریه می انداخت».( برداشت هایی از سیره امام خمینی،ج3، ص132). در ماه مبارک رمضان، این شب زنده داری و تهجد، وضعیت دیگری داشت. یکی از محافظان بیت می گوید: « در یکی از شب های ماه مبارک رمضان، نیمه شب، برای انجام کاری مجبور شدم از جلوی اتاق امام گذر کنم. حین عبور، متوجه شدم که امام، زار زار گریه میکردند! هق هق گریه ی امام که در فضا پیچده بود، واقعاً مرا تحت تاثیر قرار داد که چگونه امام، در آن موقع از شب، با خدای خویش راز و نیاز می کند».( هزار ویک نکته، حسین دیلمی، نکتهی 104، جلوه ای از خورشید ، ص 90)

آخرین ماه مبارک رمضان دوران حیات امام، به گفته ی ساکنان بیت، از ماه مبارک رمضان های دیگر متفاوت بود! به این صورت که همیشه برای خشک کردن اشک چشم شان دستمالی را همراه داشتند، ولی در آن ماه مبارک رمضان، حوله ای را نیز همراه بر می داشتند تا به هنگام نمازهای نیمه شب شان، از آن استفاده کنند».( برداشت هایی از سیره ی امام خمینی، ج3، ص126)

توجه ویژه به قرآن

امام خمینی(ره)، توجه خاصی به قرآن داشتند، به طوری که روزی هفت بار قرآن می خواندند! امام، در هر فرصتی که بدست می آوردند ، و لو اندک، قرآن می خواندند. بارها دیده شد که امام، حتی در دقایقی قبل از آماده شدن سفره - که معمولاَ به بطالت می گذرد قرآن تلاوت می کنند.( پابه پای آفتاب، ج1، ص 270). امام بعد از نماز شب اشان تا وقت صبح، قرآن می خواند.

یکی اطرافیان امام می گوید:« امام، در  نجف، چشم شان درد گرفت و به دکتر مراجعه کردند. دکتر بعد از معاینه ی چشم ایشان گفت: شما باید چند روزی قرآن نخوانید و به چشمتان استراحت بدهید. امام خندید! و فرمودند: دکتر! من چشم را برای قرآن خواندن می خواهم! چه فایده ای دارد که چشم داشته باشم و قرآن نخوانم؟ شما یک کاری کنید که من بتوانم قرآن بخوانم».( همان، ص 7).

و در ماه مبارک رمضان یکی از همراهان امام در نجف ، اظهار می کرد که امام خمینی ره در ماه مبارک رمضان هر روز ده جزء قرآن می خواندند؛ یعنی، در هر سه روز، یک بار قرآن را ختم میکند.( همان).

علاوه بر آن ، هر سال ، چند روز قبل از ماه مبارک رمضان ، دستور می دادند که چند ختم قرآن برای افرادی که مد نظر مبارکشان بود قرائت شود. ( پابه پای آفتاب، ج1، ص18).

گزیده ای از توصیه ها امام

شما، دراین چند روزی که به ماه رمضان مانده، به فکر باشید، خود را اصلاح کرده، توجه به حق تعالی پیدا نمایید. از کردار و رفتار ناشایسته ی خود، استغفار کنید! اگر خدای نخواسته، گناهی مرتکب شده اید، قبل از ورود به ماه مبارک رمضان، توبه کنید! زبان را به مناجات حق تعالی عادت دهید! مبادا در ماه مبارک رمضان، از شما غیبتی ، تهمتی و خلاصه گناهی سر بزند و در محضر ربوبی، با نعم الهی و در مهمان سرای باری تعالی، آلوده به معاصی باشید! شما، اقلا، به آداب اولیه ی روزه عمل نمایید و همان طوری که شکم را از خوردن و آشامیدن نگه می دارید، چشم و گوش و زبان را هم از معاصی باز دارید! بنا بگذارید که زبان را از غیبت، تهمت، بدگوییو دروغ نگه داشته، کینه، حسد و دیگر صفات زشت شیطانی را از دل بیرون کند!

اگر با پایان یافتن ماه مبارک رمضان! در اعمال و کردار شما هیچ گونه تغییری پدید نیامد، و راه و روش شما با قبل از ماه صیام فرقی نکرد، معلوم می شود روزه ای که از شما خواسته اند، محقق نشده است. اگر دیدید کسی می خواهد غیبت کند، جلوگیری کنید و به او بگویید: ما، متعهد شده ایم که در این سی روز ماه مبارک رمضان، از امور محرمه خودداری ورزیم. و اگر نمی توانید او را از غیبت باز دارید، از آن مجلس خارج شوید! ننشینید و گوش کنید! باز تکرار میکنم تصمیم بگیرد دراین سی روز ماه مبارک رمضان مراقب زبان، چشم ، گوش و همه ی اعضاء و جوارح خود باشید. توجه بکنید که به آداب ماه مبارک رمضان عمل کنید،فقط دعا خواندن نباشد دعا به معنای واقعی اش باشد.( سیمای فرزانگان، ص 159، برداشت هایی از سیره ی امام خمینی، ج3، ص 8).

منبع: مجله شمیم یاس، ش 122، ص34، محمود اکبری