مدرسه علمیه قدسیه بهشهر

طلبگی یعنی…

طلبگی از دیدگاه اندیشمندان حوزه

تعریف طلبگی

روحانی، عالمی دینی است که در راه تزکیه و تعلیم می کوشد و به تلاوت آیات خدا برای مردم می پردازد و در حقیقت، کار پیامبران را ادامه می دهد. خداوند می فرماید:« هو الذی بعث فی الامیین رسولا منهم یتلوا علیهم آیاته و یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمه» از این رو، روحانی مسئولیت تلاوت آیات خدا بر مردم، تزکیه مردم، دادن آموزش اسلامی به مردم و نشان دادن راه زندگی سالم و سعادت آفرین به مردم را برپایه تعالیم خدا بر عهده گرفته است. ایفای این مسئولیت مهم و سازنده ایجاب می کند که روحانی اهل علم باشد، درباره قرآن و اسلام درس بخواند، مطالعه داشته باشد، کتاب و سنت را بفهمند و چون می خواهد دیگران را تزکیه کند، باید در راه تقوا گام بردارد و همچنین عادل و پرهیزکار و خدا ترس و دارای مکارم اخلاق باشد.

« ساختن مردم و یاد دادن به مردم، علاوه بر آگاهی به اسلام، سنت و سیره پیغمبر و عترت، به این نیاز دارد که مردم و زمان خودش را درک کند. ما تا زمان و محیط و مردم خودمان را نشناسیم ، نمی توانیم مردم را به آیین اسلام دعوت کنیم و آنان را آموزش بدهیم و بسازیم، پس باید محیط و زمانش را هم درک کنیم».1

هدف از طلبگی

« هدف از آمدن به حوزه، مدرس شدن، عالم شدن، سخنران و مبلغ شدن، مقاله نوشتن و امثال آن نیست. اینها حرفه است که همه ما کم و بیش واجد آن هستیم. هدف اصلی، انذار است، چون عالم دین، وارث پیامبری است که هدفش انذار بود و البته انذار و ترساندن مردم از جهان کار آسانی نیست. نه هر کسی را می توان ترساند و نه سخن هرکس در مردم مؤثر است. اگر کسی از درون نترسد، نمی تواند دیگران را انذار نماید. چنین کسی سخنران و نویسنده است، نه منذر و وارث انبیا. تنها علما از خدا می ترسند:« انما یخشی الله من عباده العلماء» برای این منظور، طهارت روحی لازم است».2

شرط طلبگی

« برخی معتقدند که روحانیت در جامعه لازم نیست، چون برخی کارها مثل نماز جماعت و عزا و عروسی از دیگران نیز بر می آید، ولی نمی دانند که روحانی وظیفه بزرگ حفظ اسلام را دارد. یعنی باید آن را بشناسد و بشناساند، چون اگر کسی متکفل این فضا نباشد، کم کم اسلام از جامعه رخت بر می بندد…

اگر روحانی بخواهد درجامعه مسئولیت خود را درست انجام دهد، باید شرایط زیر را داشته باشد:

الف) شناخت کافی از اسلام

ب) صلاحیت اخلاقی و تقوا

ج) آشنایی باوضع زمان و نیازهای جامعه و عوامل مخربی که در داخل و خارج از جامعه بر ضد اسلام فعالیت می کنند».3

وظیفه طلبگی

« علما و طلاب، ورثه انبیا هستند و سه وظیفه انبیا بر گردن آنها نیز هست که عبارتند از:

الف) فهم عمیق دین و دریافت پیام وحی از منابع دینی،

ب) ابلاغ پیام دین به مردم،

ج) تلاش برای اجراء و تحقق پیام دین.

تحصیل ادبیات عرب که زبان منابع دین است، آشنایی با قواعد مفاهمه عرفی د رعلم اصول فقه، علوم قرآنی، علوم حدیث، تفسیر، بررسی منابع روایی ، پژوهش به هدف کشف نظر دین در موضوعی خاص و … همه تلاش هایی است که در راستای فهم عمیق دین صورت میگرد. سخنرانی، تدریس، تألیف کتاب، ترجمه متون دینی، تولید نرم افزارهای کاربردی و فیلم، تشکیل مراکز فرهنگی و … تلاش هایی است که در جهت هدف دوم( تبلیغ دین) صورت می گیرد. ولایت اجتماعی، قضاوت و دادرسی، اجرای حدود شرعی، طراحی مدل های دینی در علوم انسانی، بسترسازی برای اجرای احکام الهی و تحقق اهداف مکتب و … تلاش هایی است که در دایره وظیفه سوم قرار دارد».4

« طلبگی یعین کسب علوم و معارف قرآنی و شناخت فرهنگ اسلام و ابعاد آن در نظام سراسر کوشش حوزه ای، توأم با عمل و اخلاص و زهد، در رابطه به تعهد و رسالت، حال باید روحانی نماها شناسایی شوند و از گردونه خارج شوند تا موجب گمراهی دیگران و هتک حرمت روحانیت نشوند».5

زمان شنای و مردم شناسی

« خو گرفتن حوزه با سنت ها و جدا شدن از بدعت ها برای حوزه، هم خوبی داشت که آنها را از آفات دور نگه داشت، و هم بدی داشت که از تعامل علمی با جهان معاصر بازداشت و حوزه دچار روزمرگی شد.. حوزه باید قدر لحظه ها را درک کرده و در لحظه ، نیازهای آن را و نیازهای آینده را برطرف کند که این مرد زمان بودن، شجاعت می خواهد، حوزه باید در لحظه ها کارآمد باشد.با توجه به اینکه بعد از سالیان دراز مبارزات مختلف در طول تاریخ این قدرت به دست اسلام و دین افتاده، باید حوزه که به دلیل شتاب اتفاقات جامانده بود، با تلاش خود را برساند. باید مطالعات خود را از حالت سنتی بیرون آورد و برای رفع نیازهای به روز نظام بکوشد. این فرصت به دست آمده را نباید به رایگان از دست داد».6

« حوزه باید در متن حوادث علمی باشد امروز شما بدانید و در جریان باشید که مثلاً در مقوله جامعه شناسی در دنیا چه نظرات و چه ایده هایی هست و چه فکرها عناصر مطلوبی هست که آن را جذب کنید. عناصر نامطلوبی هست که آن را جذب کنید. عناصر نامطلوبی هست که قبل از آنکه بیاید، دفاع مناسبش را آماده کنید و ذهنیت جامعه را واکسینه کنید».7

« سیستمی که برای استفاده در فضای قبلی درست شده، جوابگوی وضعیت موجود نیست. باید در این سیستم تغییراتی متناسب با زمان انجام شود».8

« طلاب و روحانیون باید از مسائل روز آگاه باشند و زبان دشمنان و راه دفاع از اسلام را بشناسند. شما نمی توانید در فضای بسته درس بخوانید، اما در فضای باز رسالت خود را انجام دهید، زیرا طلبه مدار بسته ، مدار بسته هم زندگی خواهد کرد».9

« عالم دین باید در همه مرزهای فکری و اعتقادی عصر خود و جامعه خود حضور داشته باشد تا هر جا زخنه ای افتاد، خللی داشته باشد تا هر جا رخنه ای افتاد، خللی واقع شد، دشمنی حمله کرد، به جبران و مقابله برخیزد… برخی کسان از زمانی که در ان زندگی می کنند، غایب اند و در آن حضور ندارند و این گونه کسان، با کمال تأسف بسیارند، به ویژه در میان تحصیل کردگان حوزه ای و فقه  وا صول خواندگان دوره ای. … باری، اگر روحانیت مدعی مرزبانی فکری و شعوری است باید نخست این مرزها را بشناسد، مسائل جهان نو را بفهمد و سپس نقاط کور مرزهای فرهنگی و اجتماعی را به وسیله کتاب های قوی وغنی مذهبی با سبکی متین و نثری جذاب روشن کند».10

—————————————–

1. آیت الله شهید بهشتی.

2. آیت اله جوادی آملی، مقاله جایگاه و رسالت حوزه

3. آیت الله مصباح یزدی، کتاب مباحثی درباره حوزه.

4. محمدرضا حکیمی، هویت صنفی روحانی

5. نوری عالم زاده، طللبه و راه رسم طلبگی

6. حوزهو روحانیت از دیدگاه مقام معظم رهبری

7. حوزه و روحانیت از دیدگاه مقام معظم رهبری

8. آیت الله مصباح یزدی، مباحثی درباره حوزه.

9. آیت الله جوادی آملی.

10. محمدرضا حکیمی، هویت صنفی روحانی.