مدرسه علمیه قدسیه بهشهر

اتحاد در نگاه استاد شهید مطهری

همبستگی؛ یکی از علایم حیات

یکی از علایم حیات یک جامعه این است که همبستگی میان افرادش بیشتر است. خاصیت مردگی، متلاشی، متفرق و جداشدن اعضا از یکدیگر است. خاصیت زندگی یک اجتماع، همبستگی و پیوستگی بیشتر اعضا و جوارح آن اجتماع است… چه تعبیر رسایی وجود مبارک رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم دارد، که می فرماید:« مثل المؤمنین فی توادهم و تعاطفهم و تراحمهم مثل الجسد؛ إذا اشتکی منه عضوٌ تداعی سائر الجسد بالسهَّر و الحمیّ1؛ مثل مردم با ایمان، آن هایی که زنده به ایمانند، آن هایی که مصداق:« یَآ أیُّها الذَینَ ءامَنُوا استَجیبوا لله و للرسولِ إذا دَعاکم لِما یحیکم…»2.هستند مثل مؤمنین در هم دلی، در دوست داشتن یکدیگر، در علاقه مند بودن به سرنوشت یکدیگر، مثل پیکر زنده است که اگر عضوی از آن به درد آید، سایر اعضا با این عضو هم دردی می کنند…

مثلاً یک ضایعه در گوشه ای از کبد، یا روده پیدا شده که طبیب تشخیص نمی دهد، بسا هست که اگر عکس برداری هم بکنند، تشخیص داده نمی شود که چیست، اما این قدر معلوم می شود که تمام بدن از نوک سر گرفته تا ناخن پا غرق در تب می شود، در جه حرارتش بالا می رود، گلبول های خون به فعالیت می افتند، تمام بدن به فعالیت می افتد که چرا در فلان جای بدن فلان ضایعه پیدا شده است. این، علامت حیات است.3

ذوق واحد اجتماعی

… ذوق اجتماعی عبارت است از طرز تشخیص و قضاوت شخص در مسایل اجتماعی، در اجتماع آنچه مهم است این است که ذوق و سلیقه واحدی در اجتماع بوده باشد و آن ذوق واحد صحیح باشد؛ یعنی ذوق جامعه هدف واحد صحیحی را انتخاب کرده باشد و راه رسیدن به آن هدف واحد را نیز، یک جور تشخیص دهد و آن طرز هم صحیح باشد. پس جامعه باید از لحاظ هدف دارای تشخیص واحد باشد و آن تشخیص ، صحیح و در جهت رشد و سعادت و کمال جامعه و متناسب با مرحله اجتماعی آن جامعه باشد و هم از لحاظ را ه رسیدن به آن هدف دارای تشخیص واحد باشد و تشخیصش صحیح باشد؛ یعنی واقعاً راهی که می رود او را به آن مقصد برساند، نه این که آن را دور کند و به جای آن که او را به کعبه برساند به ترکستان ببرد، می توان گفت که جامعه دینی فعلی ما از لحاظ هدف، تشخیص واحدی دارد و آن تشخیص صحیح است. اما از لحاظ راه رسیدن به هدف، تشخیص واحدی ندارد و هزاران نوع ذوق و سلیقه وجود دارد . به هر حال تنها هدف واحد داشتن، جامعه را در مسیر واحد به حرکت در نمی آورد، بلکه لازم است راه رسیدن به هدف را نیز یک جور تشخیص دهد تا در مسیر واحد حرکت کند…

ما در تربیت دینی بسیار محتاجیم به این که بین دستگاه های تربیتی و دینی، اعم از خطابه و منبر و از کتب و روزنامه ها و مجلات دینی، هماهنگی باشد و مولد ذوق و سلیقه واحد- البته صحیح - باشد، تا در حوادث و سوانحی که برای جامعه پیش می آید، جامعه یک جور عکس العمل نشان بدهد. وضعی که داریم؛ به گونه ای است که در برابر حوادث مختلف، عکس العمل های متفاوت و متباین در افراد پیدا می شود، در صورتی که ملت های تربیت شده در دستگاه واحد، در پیشامدها به شکل واحد عکس العمل از خود نشان می دهند.

نشانه این که ذوق اجتماعی واحد است؛ این است که افراد در مسایل اجتماعی قضاوت واحد داشته باشند و در برابر حادثه واحد اجتماعی، افراد اجتماع عکس العمل واحد نشان بدهند. این دلیل است که طرز تفکر واحد و ذوق واحد و سلیقه اجتماعی واحد بر آن اجتماع حکم فرماست . وظیفه خطابه و منبر این است که اولاً خطبا کوشش کنند هدف های اسلامی را به جامعه، روشن عرضه کنند و راه رسیدن به آن هدف ها را با دقت پیدا کنند و با هماهنگی و هم زبانی بر جامعه عرضه بدارند، تا بتوانند مولد ذوق و سلیقه واحد باشند و جامعه بتواند در مسیر واحد حرکت کند و این گونه نباشد که آنچه یکی رشته می کند، دیگری پنبه کند؛ از این رو خطابه و منبر خودرو و کلاس ندیده و آشنا نشده به هدف های کلی اسلامی، مفید نیست. باید اساتیدی آشنا به هدف های اسلامی به آن ها نیز، بیاموزند؛ و آن ها به مردم بیامورند، و همچنین راه های کلی رسیدن به آن هدف ها در همان کلاس ها آموخته شود و علاوه بر این ها لازم است سالی یک بار کنگره سالانه از خطبای کشور برای رسیدگی به مسایل روز تشکیل شود، تا به تمام معنا خطبای دارای طرز تفکر واحد بشنود و نیروی بسیار مؤثری در اجتماع به شمار روند.4

————————————————

1. مسند ابن حنبل، ج6، ص379.

2. الانفال(8): 24.

3. احیای تفکراسلامی، ص23 و 24

4. یادداشت های استاد مطهری، ج4، ص268- 265.

شهادت امام حسن عسکری علیه السلام و توطئه های بی ثمر

محمد عباسی که همواره از محبوبیت و نفوذ معنوی امام در جامعه نگران بود، چون دید توجه مردم به امام روز به روز بیشتر می شود و زندان و اختناق و مراقبت تأثیر معکوس دارد، سرانجام به همان شیوه ی مزورانه ی دیرینه متوسل شد و امام را پنهانی مسموم ساخت. دانشمند نامدار جهان تشیع،« طبرسی» می نویسد: بسیاری از دانشمندان ما گفته اند: امام عسکری علیه السلام بر اثر مسمومیت به شهادت رسید، چنانکه پدرش و جدش و همه ی امامان، با شهادت از دنیا رفته اند.1 « کفعمی» دانشمند معروف شیعه، می گوید: او را « معتمد» مسموم ساخت2 و « محمدبن جریر بن رستم» از دانشمندان شیعی در قرن چهارم، معتقد است که : امام عسکری علیه السلام در اثر مسمومیت به درجه ی شهادت رسید.3

یکی از نشانه های شهادت امام توسط دربار عباسی، تحر کها و تلاش های فوق العاده ای بود که معتمد عباسی در روزهای مسمومیت و شهادت امام، برای عادی جلوه دادن مرگ آن حضرت از خود نشان داد. ابن صباغ مالکی، یکی از دانشمندان اهل سنت از قول عبیدالله بن خاقان یکی از درباریان عباسی می نویسد:« … هنگام درگذشت ابومحمد حسن بن علی عسکری علیه السلام معتمد ، خلیفه ی عباسی حال مخصوصی پیدا کرد که ما از آن شگفت زده شدیم و فکر نمی کردیم چنین حالی در او( که خلیفه ی وفت بود و قدرت را در دست داشت) دیده شود. وقتی « ابومحمد امام عسکری رنجور شد، پنج نفر از اطرافیان خاص خلیفه که همه فقیهان درباری بودند، به خانه ی او گسیل شدند. معتمد به آنان دستور داد در خانه ی ابومحمد بمانند و هر چه روی می دهد به او گزارش کنند، نیز عده ای را به عنوان پرستار فرستاد تا ملازم او باشند، و همچنین به « قاضی بن بختیار» فرمان داد ده نفر از معتمدین را انتخاب کند و به خانه ی ابومحمد بفرستد و آنان هر صبح و شام نزد او بروند و حال او را زیر نظر بگیرند. دو یا سه روز بعد به خلیفه خبر دادند حال ابومحمد سخت تر شده و بعید است بهتر شود. خلیفه دستور داد شب و روز ملازم خانه ی او باشند و آنان پیوسته ملازم خانه ی آن بزرگوار بودند تا پس از سامراء به حرکت در آمد و سراپا فریاد و ناله گردید و بازارها تعطیل و مغازه ها بسته شد. بنی هاشم ، دیوانیان، امرای لشکر، قاضیان شهر، شعرا، شعور و گواهان و سایر مردم برای شرکت در مراسم تشییع حرکت کردند، سامرا در آن روز یادآور صحنه ی قیامت بود! وقتی جنازه ی آماده ی دفن شد، خلیفه برادر خود، عیسی بن متوکل، را فرستاد تا بر جنازه ی  آن حضرت نماز بگزارد، هنگامی که جنازه را باز کرد. و به علویان و عباسیان و قاضیان و نویسندگان و شهود نشان داد و گفت: این ابو محمد عسکری است که به مرگ طبیعی درگذشته است و فلان و فلان از خدمتگزاران خلیفه نیز شاهد بودهاند!بعد روی جنازه را پوشاند و بر او نماز خواند، و فرمان داد برای دفن ببرند».4

البته این نماز جنبه ی تشریفاتی داشت و طرحی بود که رژیم حاکم برای لوث کردن ماجرای شهادت امام ریخته بود و چنانکه در میان دانشمندان شیعه مشهور است، حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف به طور خصوصی بر جنازه ی پدر بزرگوارش امام عسکری علیه السلام نماز گزارد.5

————————————————————-

1.إعلام الوری، الطبعه الثالثه، ص367.

2. شیخ عباس قمی، الأنوار البهیه، ص162.

3. دلائل الامامه ، نجف، منشورات المکتبه الحیدریه، ص223.

4. الفصول المهمه، چاپ قدیم، ص307-308. این قضیه را مرحوم شیخ مفید در ارشاد و فتال نیشابوری در روضه الواعظین و طبرسی در إعلام الوری و علی بن عیسی الاربلی از قول احمد پسر عبیدالله بن خاقان نقل کرده اند. این گزارش نشان می دهد که امام در جامعه چه موقعیتی داشته و حکومت عباسی چرا نگران بوده است و نیز روشن می کند که خلیفه از بر ملا شدن مسمومیت و قتل امام تا چه حد وحشت داشته است و لذا با زمینه ی سازی قبلی کوشیده است شهادت امام را مرگ طبیعی قلمداد کند!

5. صدوق، کمال الدین، باب 43، ص475- مجلسی، بحارالانوار، ج50. ص332-333

تقدیم به جانبازان

سی سال می شود،

پدرم قد نکشیده

نه با تشویق

نه با ترفیع

از روزی که پاهایش را زدند…

منتظر بال است.

سرمای طبیعت، گرمای معنیویت

بهره وری از زمان و شرایط، هنری است که در آموزه های اسلامی به آن ترغیب شده است. در دانش روان شناسی نیز، یکی از نشانه های هوشمندی، توانایی سازگاری با محیط و شرایط شمرده شده است. با فرا رسیدن زمستان، نگاه های گوناگونی پدید می آید؛ برخی از کوتاهی روزهای آن و گروهی دیگر از سرمای شدید آن یاد می کنند. برخی هم طولانی شدن شب ها را بهانه ای برای نشستن پای تلویزیون و هدر دادن زمان می دانند. اما سبک زندگی دینی، نگاهی تازه به مؤمنان می بخشد. در این نگاه، کوتاهی روز فرصتی برای خودسازی از راه روزه گرفتن و طولانی شدن شب، موهبتی برای انس با خداوند معرفی شده است. در سخنی از امام صادق علیه السلام می خوانیم:« زمستان، بهار مؤمن است؛ شب هایش طولانی است وبرای عبادت نیمه شب از آن کمک می گیرد و روزهایش کوتاه است و برای روزه گرفتن از آن مدد می جوید». با این نگاه تازه، می توان طرحی نو در انداخت.1

—————————————–

1. میزان الحکمه، ج6، ص397

دور اندیشی در کلام امام علی علیه السلام

♣ دوراندیشی، عاقبت نگری است و رایزنی با خردمندان.1

♣ در عزم و تصمیمی که با دوراندیشی همراه نباشد، خیری نیست.2

♣ درو اندیش کسی است که برخورداری از نعمت و ثروت، او را از کار برای آخرت باز ندارد.3

♣ اعتماد کردن پیش از آزمودن، خلاف درو اندیشی است.4

♣ آن که دوراندیش باشد، احتیاط کند و آنکه دوراندیشی را رها کند، بی پاک شود.5

      ———————————————–

1. غررالحکم، ح1915.

2. همان، ح10682

3. همان، ح1878

4. همان،ح1564

5. همان،ح7913