تقسيمات اخلاق
تفسيمات اخلاق :
اخلاق در سه عرصه قابل تحقق است:
۱- اخلاق الهی (ارتباط باخدا:
یعنی کارهایی که به خداوند متعال مربوط میشود. مثل معرفت و محبت خدا، شکر و یاد خدا و توجه به خدا، خشوع و خوف از خدا، رجاء و ایمان به خدا و تضرع و استکانت… که عباداتی بر اساس آنها انجام میشود مثل نماز و روزه و…
۲- اخلاق فردی:
یعنی کارهایی که به خود شخص مربوط میشود و در انجام دادن آنها اصالتاً رابطه باخدا منظور نیست ولو اینکه ممکن است باخدا و احیاناً با مردم ارتباط برقرار کند. اما در آن بالاصاله فقط رابطه با خود انسان ملحوظ است مثل توجه به خود، غفلت از خود، خودشناسی، ترس از مرگ، حب ذات و شئون آن مثل حب بقاء و حب کمال (قدرتطلبی، حقیقتجویی) و لذتجویی غرائز (شکم بارهگی، شهوت پرستی، علاقه به مسکن و لباس و مرکب و مال و فرزند)، جمال دوستی (زینتهای دنیوی و اخروی)، عواطف، احساسات و انفعالات (غم و شادی، پشیمانی، خشم، خشنودی، ترس، امنیت، یأس وامید)
۳- اخلاق اجتماعی:
که محور اصلیاش ارتباط انسان با دیگران است و از معاشرت با دیگران و زندگی اجتماعی پدید میآید. مثل اصل عدالت واحسان، روابط خانوادگی (باوالدین، باهمسر، با فرزندان، با خویشاوندان)، همبستگی اجتماعی، مفهوم ولایت، اصلاح و افساد اجتماعی، وفای به عهد وادای امانت، رعایت حقوق و مصالح اعضای جامعه (دوری از قتل، حس، طمع در اموال دیگران، سرقت، کمفروشی، تدلیس، رشوه، ربا، بدگمانی، تجسس ، غیبت، تهمت، تمسخر، گوش دادن به آنها، سخن بیهوده، ترشرویی، حفظ آبروی افراد، صدقه دادن، قرض، زکات، اطعام فقرا، مراعات آداب رفتاری با دیگران مثل: ملایمت، فروتنی، صداقت، امر به معروف و نهی از منکر، تقیه در موارد آن، عفو و گذشت، دفاع از حقوق دیگران، جهاد و..