مدرسه علمیه قدسیه بهشهر

رفتار كريمانه با تهي دستان
در دين مقدس اسلام، ملاك برتري بندگان خدا، تنها به تقواي آنهاست1 و از اين رهگذر، هيچ فرقي ميان سياه و سفيد و عرب و عجم نخواهد بود . اما افراد سطحي نگر، ثروت را ملاك و معيار برتري مي دانند و بر اين اساس، به تهي دستان با نگاه و نگرشي تحقيرآميز مي نگرند و به انها بي توجه مي شوند.
امام رضا عليه السلام، با سرزنش چنين رفتار ناپسندي مي فرمايند:« كسي كه فقيري مسلمان را ببيند و به او همان گونه كه به ثروتمندان سلام مي كند، سلام نكند، در روز قيامت، در حالي خداوند را ملاقات مي كند كه بر او غضبناك است».2
همچنين از امام صادق عليه السلام نقل است كه فرمودند:
« آيا گمان مي كنيد كسي كه به او مال داده شده ، كرامتي است از جانب خداوند به او و آن كه از مال محروم است، به اين وسيله مورد اهانت قرار گرفته؟ نه، هرگز چنين نيست، بلكه مال، مال خداست و آن را نزد انسان به امانت گذاشته و به او اجازه داده شده است كه بخورد و بياشامد و بپوشد و وسيله سواري داشته باشد و ازدواج كند، ولي با ميانه روي و اقتصاد، مازاد آن را به مؤمنان فقير برگرداند و وضع پريشان مؤمنان را با اين مال بهبود بخشد. كسي كه بدين گونه عمل كند، آنچه را بخورد و بياشامد و به مصارف ديگر برساند، حلال است و در غير اين صورت ، حرام.3
———————————
1.نك. حجرات، 13.
2. اقتصادنا، محمدباقر صدر، ص567.
3. البرهان في تفسير القرآن، ذيل آيه 31 سوره « اعراف».

مبارزه مثبت و منفي با گناهان
مبارزه مثبت در برابر گناهان، بدين معناست كه هرگاه با منكري روبه رو شديم، با قاطعيت و جديت تمام در برابر آن بايستيم و در حد توانايي خويش، از يا تكرار آن جلوگيري كنيم. البته لازمه اين كار، مدارا و تسلط كامل داشتن بر اعصاب است، زيرا امر به معروف و نهي از منكر، زماني مؤثراند كه همراه با مدارا باشند و با قصد خير انجام شوند و بيزاري و نفرت ناهي از منكر ، به بيزاري و تنفر از انجام دهنده منكر نينجامد. خداوند دركلامي آسماني به پيامبرش دستور مي دهد كه :
« فَإِنْ عَصَوْكَ فَقُلْ إِنِّي بَرِيءٌ مِمَّا تَعْمَلُونَ؛ اگر تو را نافرماني كنند، بگو: من از آنچه انجام مي دهيد، بيزارم».1
با اين توصيه و راهنمايي، مسلمانان صدر اسلام هر گاه مرتكب گناه مي شدند، با رغبت و ميل خود، خدمت پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم مي رسيدند و مي گفتند:«طَهَّرني »؛ «پاكم ساز» زيرا آنها به خوبي دريافته بودند كه هدف از حدود شرعي، پاك سازي گناه است نه كيفر دادن گناه كار.
امام خميني رحمه الله عليه در اين باره مي فرمايد: « در باب امر به معروف و نهي از منكر، يكي از مهمات همين رفق و مدارا كردن است. ممكن است اگر انسان مرتكب معصيت با تارك واجبي را با شدت و عنف بخواهد جلوگيري كند، كارش از معصيت كوچك به معاصي بزرگ يا به ردّه و كفر منتهي شود. در ذايقه انسان، امر و نهي تلخ و ناگوار است و غضب و عصبيت را تحريك مي كند. آمر به معروف و ناهي از منكر، بايد اين تلخي و ناگواري را با شيريني بيان و رفق و مدارا و حسن خلق، جبران كند تا كلامش اثر كند و دل سخت معصيت كار را نرم و رام سازد.2
اگر اين احتمال برود كه امر و نهي كردن، تأثير نخواهد داشت و به جسارت يافتن طرف مقابل مي انجامد، بايد مردحله به مرحله بر شدت آن افزود و روش امر و نهي را تغيير داد. در صورتي كه احتمال تأثير آن بسيار باشد، از شيوه هايي چون نگاه خشمناك و … مي توان كمك گرفت و در صورت لزوم اجراي اقدامات شديدتر، حكومت اسلامي در اين زمينه تصميم مي گيرد.
در جايي كه تذكر و توصيه گفتاري و برخورد عملي، در آن حدي كه بر عهده مردم عادي است، تأثيري ندارد، مي توان از راه مبارزه منفي وارد شد. براي نمونه، با قطع دوستي و رفت و آمد، اين كار را انجام داد. البته اينها كمترين كاري است كه هر مسلماني در رويارويي با منكر مي تواند انجام دهد.3
—————————–
1. شعراء، 216.
2. شرح حديث جنود عقل و جهل، امام خميني رحمه الله عليه، ص317.
3. آيين زندگي، اخلاق معاشرت، احمد حسين شريفي، ص48.

انتخاب نام نیک برای کودک نشانگر شخیصت دینی و فکری و اجتماعی پدر و مادر است.
شیخ حسن حلّی نام فرزندش را جعفر نهاد. کلمه ی جعفر در قاموس عاشقان اهل بیت(ع) واژه ای آشنا و زیبا و دل انگیز است. جعفر نام پیشوای ششم شیعیان و احیاگر مکتب توحیدی تشیع و گسترش دهنده ی فرهنگ غنی اسلام است و بدین جهت این مکتب را مکتب جعفری نامیدند. شیخ حسن حلی که خود از عالمان عارف و مبلغان صادق الهی بود اسم کودکش را جعفر نهاد. این کودک بعدها لقب ” محقق ” گرفت و آوازه اش به همه جای عالم رسید.
ابوالقاسم جعفر دوران کودکی را در زادگاهش حلّه در محیطی که پر از معنویت و روحانیت بود بسر برد و در خانواده ای مذهبی و دانش پرور رشد کرد. جعفر از آغاز کودکی، با هوش و استعداد سرشاری شروع به فراگیری دانش و فضائل اخلاقی و معنوی نمود، مقدمات و علوم دینی را نزد پدر و دانشمندش فرا گرفت؛ و از عالمان دیگر شیعه نیز بهره ها برد و در علوم ومعارف اسلامی از جمله در فقه و اصول و کلام تسلط کامل یافت. و علوم دیگر از جمله ریاضیات و … را به قدر لازم فرا گرفت.
حاصل این درس ها و بحث ها و تلاش های علمی، مجموعه ای از نظرات دقیق علمی و سیاسی بود که سرمایه زندگی و شخصیت والای او شد و بدین گونه نخستین مرحله ی آموزش و پرورش خود را پشت سر گذاشت.
از خاطرات شیرین و بیادماندنی علامه حلی در دوران تحصیل در محضر دایی محقق خویش، نقل کرده اند که علامه، بسیار کوچک بود و در مجلس درس محقق شرکت می کرد، و گاهی بنا به اقتضای سن کودکی و بنا بر اصل ” فرار از مدرسه ” که در زندگی اغلب نوابغ علمی تاریخ بشر دیده شده است از مجلس درس فرار می کرد. محقق، هم معلّم دلسوز او بود و هم دایی مهربانش، غلامه پاره جگر محقق بود، و از طرفی استعداد شگفت انگیزی داشت و محقق نمی خواست که استعداد این کودک ضایع گردد. بنابراین وقتی که علامه از درس گریخت، محقق برمی خواست و به دنبال این شاگرد مستعد و فراری به راه می افتاد و تند تند می رفت، و چون به علامه نزدیک می شد تا دستش را بگیرد و به مکتب برگرداند، یکی از چهار آیه ی سجده های قرآن را با صدای بلند قرائت می کرد، و محقق فقیه و شریعت شناس مجبور می شد بنا به حکم واجب شرعی دست از تعقیب این کودک بازیگوش بردارد و به سجده بیافتد، و بدین گونه علامه پا به فرار می گذاشت و به دنبال رویاها و بازی های کودکانه اش می رفت تا خستگی را از خود براند و برای جلسه ی دیگر در فردای آن روز آماده گردد.
آثار محقق حلّی هر یک ستاره ای تابناک در آسمان علم و معرفت است که تا ابد خواهد درخشید.
خداوند متعال به محقق حلّی ذوق و استعدادی سرشار داده بود، و او نیز از این نعمت بزرگ الهی توانست به خوبی بهره مند شود، و در نتیجه کوشش و تلاش در مدتی نچندان دور مجتهدی عارف و محقق توانا، اسلام شناس و خدمتگزارلایق و دلسوز به اسلام و مسلملنان گردید. او علاوه بر تربیت شاگردان ممتاز، آثار مهمی نیز در زمینه ی علوم اسلامی از خود باقی گذاشت، او به خاطر تلاش های فراوان مهارت خاصی در علوم مختلف داشت و تألیفات مهمی در زمینه ی فقه ، اصول، کلام،منطق و ادبیات به جامعه ی اسلامی عرضه کرد.
محقق حلّی این دانشمند بزرگ و نامی ، مرجع عالم تشیع، عارف وارسته،شاعر متعهد، نویسنده ی نوآور و خدمتگزار صادق اسلام و مسلمانان، چراغ دیده ی دانش پژوهان و مرزبان فقاهت، سرانجام پس از عمری پربار در 13جمادی الآخر روز پنج شنبه 676 هـ . ق در شهر حلّه دار فانی را وداع گفت و به جوار حق شتافت و سبب مرگ این فقیه را سقوط از پشت بام خانه اش نوشته اند.
محقق گرچه در قفس دنیا بود ولی در فضای بهشت تنفس می کرد. چرا که تمام لحظه های عمر پربارش را با احکام الهی و کلام اهل بیت(ع) و هدایت مردم سپری کرده بود.
مقبره شکوهمند این نام آور شیعه،در حلّه است.

بر گرفته ازفصلنامه قدسيه

زُهَير بن قين
زهيربن قين نمونه اي تاريخي از تحول روحي، لبيك به نداي حضرت حق و در نتيجه زيباترين انتخاب است. از اين دست تحولات در افراد بشر در طول اعصار و قرون بي شمار روي داده است، به طوري كه انسان از يك شخصيت به شخصيت ديگر تحول يافته و مس وجودش در سايه كيمياگري هم چون سيدالشهدا، به زر تبديل شده است.

هر ندايي كه ترا بالا كشيد آن ندا مي دان كه از بالا رسيد
زهير از مرداني بود كه نه تنها با اهل بيت پيامبر و دودمان علي عليه السلام رابطه حسنه اي نداشت، بلكه مي توان گفت تقريباً داراي افكار انحرافي هم بود. اما تاريخ مي گويد: هنگامي كه حسين عليه السلام به نينوا مي رفت، زهير را به چادر خود دعوت كرد. او ابتدا نمي خواست در قضاياي عاشورا شركت داشته باشد، ولي وقتي به چادر امام رفت، چند كلمه با ايشان سخن گفت، دست از جان شست و همراه حضرت رهسپار ديار خونين نينوا گشت. البته همسر زهير در اين انتخاب و لبيك نقش مهمي داشت. آري همواره يك مقتضاي دروني لازم است تا اين انگيزه ها بتوانند در روح انسان كارگر افتاده، انقلاب و تحولي ايجاد نمايند.
چون ذره اوفتاده بُدم پيش آفتاب اكسير عشق بر دلم افتاد زر شدم(سعدي)
آن جا كه امام حسين عليه السلام به ياورانش فرمود برخيزيد و در تاريكي شب از اين بيابان مرگ زا كه بوي خون از هم اكنون فضايش را گرفته است بگريزيد، پاسخ زهيربن قين اين بود كه اي حسين! دلم مي خواهد در راه تو كشته شوم، بار ديگر زنده گردم و كشته شوم و هزار بار تلخي طعم مرگ را بچشم تا خداوند گزند اين حادثه را از وجود تو دور سازد!
مولوي درباره اين تحولات روحي مي گويد:
اي برادر، عقل يك دم با خود آر دم به دم در تو خزان است و بهار
موج هاي تند درياهاي روح هست صد چندان كه بد طوفان نوح
موج لشكرهاي احوالت ببين هر يكي با ديگري در جنگ و كين 1
———————–
1. شرح مثنوي، محمد تقي جعفري، ج6، ص418

مواظبت بر زيارت عاشورا
حضرت صادق عليه السلام- به صفوان فرمود: اين زيارت و دعا را بخوان و از آن مواظبت كن! به درستي كه من چند را براي خواننده ي آن تضمين مي كنم:
• زيارتش قبول شود.
• سعي و كوشش او مشكور باشد.
• حاجات او از طرف خداوند بزرگ برآورده شده و نااميد از درگاه خدا بر نگردد.
• اي صفوان، من اين زيارت را به اين ضمان از پدرم يافتم، پدرم از پدرش علي بن الحسين، او از امام حسين و ايشان از برادرش امام حسن و ايشان از پدرش اميرالمؤمنين علي عليه السلام آن حضرت از رسول خدا- صلي الله عليه و آله و سلم- و ايشان از جبرئيل و جبرئيل از خداي متعال، اين زيارت را با اين ضمان نقل كرده اند: و خداوند عزوجل به ذات اقدس خود قسم خورده كه هر كس حسين عليه السلام را اين زيارت ، زيارت كند( از نزديك يا دور) و دعا كند، زيارت ودعاي او را قبول مي كنم و خواسته اش را برآورده مي سازم. پس از درگاه من با نااميدي و زيان باز نمي گردد و او را بر آمدن حاجتش و رسيدن به بهشت و آزادي از دوزخ خرسند و خوشحال مي كنم و شفاعت او را در حق هر كس كه شفاعت كند مي پذيرم حضرت صادق عليه السلام فرمود: اي صفوان، هرگاه به خدا حاجتي داشتي. به وسيله اين زيارت به سوي آن حضرت توجه كن و از هرجا و مكاني كه هستي او را بخوان كه پرودگار حاجتت را برآورده خواهد كرد و خداوند از وعده خود تخلف پنخواهد نمود.1
———————-
1. بحارالانوار ج97 ص235 به نقل از فرحه الغري ، ص 96.