مدرسه علمیه قدسیه بهشهر

نهم ربیع الاول سالروز آغـاز ولایت و امامت و زعامت آخـریــن سحـاب رحمت ، نــاجــی امـت

و یگانه ذریـه ذخیـره دودمـان آل طاها , صاحب العصر وزمان،مولای منتظـران اباصالح المهـدی عجل الله تعالی فرجه

برمحبان ، منتظران و چشـم انتظــاران ظـهـــورش تبـــریـک و تهنیـت بـــــاد

پایان نامه سطح 2 (کارشناسی)
عنوان: بررسی افسردگی از منظر قرآن، حدیث، روان شناسی و شیوه های درمان آن
استاد راهنما: مطهره السادات موسوی کنتی
استاد داور: حجت الاسلام والمسلمین ابوالفضل اصغری
پژوهشگر: سمیّه طوسی
آذر 94

چکیده
این تحقیق با عنوان «بررسی افسردگی از منظر قرآن، حدیث و روان شناسی و شیوه های درمان آن » و با هدف بررسی افسردگی از منظر قرآن، حدیث و روان شناسی و شیوه های درمان آن انجام شده است. روش این تحقیق کتابخانه ای است و جمع آوری اطلاعات و مطالب از طریق فیش برداری بوده و تحلیل نیز توصیفی و تبیینی می باشد.
افسردگی یک اختلال روانی شایع است که به عللی از قبیل استرس، اضطراب، نارضایتی های روانی – اجتماعی و شکست در زندگی ایجاد می شود و شخص مبتلا دارای علائمی چون غمگینی طولانی، گریه¬ی غیرقابل کنترل و غیرقابل توضیح، احساس سستی و کاهش انرژی، احساس گناه و پوچی، از دست دادن اعتماد به نفس، احساس ناامیدی و بی‌پناهی و انزوا می باشد. افسردگی در درجات خفیف، متوسّط و شدید وجود دارد.در آیات و روایات متعدّدی از کلماتی مانند “حزن” و “همّ"برای بیان افسردگی استفاده شده است: «اَلَا اِنَّ اَولِیاءَ اللهِ لَا خَوفٌ عَلَیهِم وَ لَا هُم یَحزَنُونَ؛ همانا دوستان خدا نه ترسی بر آن هاست و نه اندوهگین می شوند».
نتایج این تحقیق نشان داد که علّت های مختلفی در ایجاد احزن و افسردگی مؤثّر است که اساسی ترینآن خطا ای شناختی و افکار و عقاید منفی است و بهتریننظریّه در زمینه¬ی شادکامی با اعتقاد به توحید اسلامی حاصل می شود. درمان¬های روان شناسی و دینی مختلفی برای حزن و افسردگی وجود دارد.به ویژه دین اسلام برنامه¬های شناختی،رفتاری و عاطفی متعدّدی در درمان این بیماری ارائه داده است و این خود می تواند زمینه ای برای تبلیغ کامل¬ترین دین آسمانی باشد.
واژگان کلیدی: افسردگی، حدیث، روان شناسی، درمان.

تحقيق نامبرده در كتابخانه قدسيه موجود مي باشد.

 ثواب كسى كه سواره يا پياده به زيارت حضرت امام حسين عليه السّلام برود و خواندن و مناجات حق تعالى زائر قبر مطهّر را
حديث اوّل ترجمه:
(1) پدرم رحمة اللَّه عليه و جماعتى از مشايخ و اساتيدم، از سعد بن عبد اللَّه و محمّد ابن يحيى و عبد اللَّه بن جعفر حميرى و احمد بن ادريس جملگى از حسين بن عبيد اللَّه، از حسن بن على بن ابى عثمان، از عبد الجبّار نهاوندى از ابو سعيد، از حسين بن ثوير بن أبى فاخته، وى مى‏گويد:
حضرت ابو عبد اللَّه عليه السّلام فرمودند:
اى حسين! كسى كه از منزلش بيرون آيد و قصدش زيارت قبر حضرت حسين ابن على عليهما السّلام باشد اگر پياده رود خداوند منّان به هر قدمى كه برمى‏دارد يك حسنه برايش نوشته و يك گناه از او محو مى‏فرمايد تا زمانى كه به حائر برسد و پس از رسيدن به آن مكان شريف حق تبارك و تعالى او را از رستگاران قرار مى‏دهد تا وقتى كه مراسم و اعمال زيارت را به پايان برساند كه در اين هنگام او را از فائزين محسوب مى‏فرمايد تا زمانى كه اراده مراجعت نمايد در اين وقت فرشته‏اى نزد او آمده و مى‏گويد:
رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم سلام رسانده و به تو مى‏فرمايد:
از ابتداء عمل را شروع كن، تمام گناهان گذشته‏ات آمرزيده شد.
حديث دوّم ترجمه:
(1) پدرم رحمة اللَّه عليه، از سعد بن عبد اللَّه و محمّد بن يحيى، از محمّد بن الحسين، از محمّد بن اسماعيل، از صالح بن عقبه، از بشير دهّان، وى مى‏گويد:
حضرت ابى عبد اللَّه عليه السّلام فرمودند:
شخصى كه به زيارت قبر حضرت حسين بن على عليهما السّلام مى‏رود، زمانى كه از اهلش جدا شد با اولين گامى كه برمى‏دارد تمام گناهانش آمرزيده مى‏شود سپس با هر قدمى كه برمى‏دارد پيوسته تقديس و تنزيه شده تا به قبر برسد و هنگامى كه به آنجا رسيد حق تعالى او را خوانده و با وى مناجات نموده و مى‏فرمايد:
بنده من! از من بخواه تا به تو اعطاء نمايم، من را بخوان اجابتت نمايم، از من طلب كن به تو بدهم، حاجتت را از من بخواه تا برايت روا سازم.
راوى مى‏گويد، امام عليه السّلام فرمودند:و بر خداوند متعال حق و ثابت است آنچه را كه بذل نموده اعطاء فرمايد.
حديث سوّم ترجمه:
(1) و با اسناد حديث قبلى از صالح، از حارث بن مغيره، وى مى‏گويد:
حضرت ابى عبد اللَّه عليه السّلام فرمودند:
خداوند متعال فرشتگانى دارد كه موكّل قبر حضرت امام حسين عليه السّلام مى‏باشند هنگامى كه شخص قصد زيارت آن حضرت را مى‏نمايد حق تعالى گناهان او را در اختيار اين فرشتگان قرار مى‏دهد و زمانى كه وى قدم برداشت فرشتگان تمام گناهانش را محو مى‏كنند و سپس قدم دوّم را كه برداشت حسناتش مضاعف و دو چندان مى‏كنند و پيوسته با قدم‏هائى كه برمى‏دارد حسناتش مضاعف مى‏گردد تا به حدّى مى‏رسد كه بهشت برايش واجب و ثابت مى‏گردد، سپس اطرافش را گرفته و تقديسش مى‏كنند و فرشتگان آسمان نداء داده و مى‏گويند:زوّار دوست دوست خدا را تقديس نمائيد.
كامل الزيارات / ترجمه ذهنى تهرانى، ص: 434
و وقتى زوّار غسل كردند حضرت محمّد صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم ايشان را مورد نداء قرار داده و مى‏فرمايد:
اى مسافران خدا! بشارت باد بر شما كه در بهشت با من هستيد.سپس امير المؤمنين عليه السّلام به ايشان نداء نموده و مى‏فرمايد: من ضامنم كه حوائج شما را بر آورده نموده و بلاء را در دنيا و آخرت از شما دفع كنم، سپس پيامبر اكرم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم با ايشان از طرف راست و چپ ملاقات فرموده تا بالأخره به اهل خود بازگردند.
حديث چهارم ترجمه:
(1) على بن الحسين بن موسى بن بابويه و جماعتى رحمة اللَّه عليهم، از سعد بن عبد اللَّه، از حسن بن علىّ بن عبد اللَّه بن مغيره، از عبّاس بن عامر، از جابر مكفوف، از أبى الصّامت، وى مى‏گويد:
كامل الزيارات / ترجمه ذهنى تهرانى، ص: 435
از حضرت ابى عبد اللَّه عليه السّلام شنيدم كه مى‏فرمودند:
كسى كه پياده به زيارت قبر حضرت امام حسين عليه السّلام برود خداوند متعال به هر قدمى كه بر مى‏دارد هزار حسنه برايش ثبت و هزار گناه از وى محو مى‏فرمايد و هزار درجه مرتبه‏اش را بالا مى‏برد سپس فرمودند:
وقتى به فرات وارد شدى ابتداء غسل كن و كفش‏هايت را آويزان نما و پاى برهنه راه برو و مانند بنده ذليل راه برو و وقتى به درب حائر رسيدى چهار مرتبه تكبير بگو سپس اندكى حركت كن باز چهار بار تكبير گفته بعد به طرف بالاى سر حضرت برو و در آنجا بايست و سپس چهار مرتبه تكبير بگو و نزد قبر نماز بخوان و از خداوند متعال حاجت خود را بخواه.
حديث پنجم ترجمه:
(1) محمّد بن جعفر رزّاز، از محمّد بن الحسين، از محمّد بن اسماعيل بن بزيع، از صالح بن عقبه، از عبد اللَّه بن هلال، از حضرت ابى عبد اللَّه عليه السّلام نقل كرده، وى گفت:
محضر امام عليه السّلام عرض كردم: فدايت شوم كمترين ثواب و اجرى كه براى زائر قبر حضرت امام حسين عليه السّلام مى‏باشد چيست؟
كامل الزيارات / ترجمه ذهنى تهرانى، ص: 436
حضرت فرمودند:
اى عبد اللَّه! كمترين پاداشى كه براى او است اينكه: خداوند متعال خود و اهلش را حفظ كرده تا به خويشانش باز گردد و وقتى روز قيامت شد خداوند متعال حافظ او خواهد بود.
حديث ششم ترجمه:
(1) پدرم رحمة اللَّه عليه از حسين بن حسن بن ابان، از محمّد بن اورمه از كسى كه برايش حديث گفته، از على بن ميمون صائغ، از حضرت ابى عبد اللَّه عليه السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند:
اى على! قبر حسين عليه السّلام را زيارت كن و ترك مكن.
عرض كردم: ثواب كسى كه آن حضرت را زيارت كند چيست؟
حضرت فرمودند:
كسى كه پياده زيارت كند خداوند بهر قدمى كه برمى‏دارد يك حسنه برايش نوشته و يك گناه از او محو مى‏فرمايد و يك درجه مرتبه‏اش را بالا مى‏برد و وقتى به زيارت رفت حق تعالى دو فرشته را موكّل او مى‏فرمايد كه آنچه خير از دهان او خارج مى‏شود را نوشته و آنچه شر و بد مى‏باشد را ننويسند و وقتى برگشت با او وداع كرده و به وى مى‏گويند:
اى ولىّ خدا گناهانت آمرزيده شد و تو از افراد حزب خدا و حزب رسول او و حزب اهل بيت رسولش مى‏باشى و خداوند هرگز چشمانت را به آتش جهنم بينا نمى‏كند و آتش نيز تو را ابدا نخواهد ديد و تو را طعمه خود نخواهد نمود.
حديث هفتم ترجمه:
(1) پدرم رحمة اللَّه عليه، از سعد بن عبد اللَّه و عبد اللَّه بن جعفر حميرى، از احمد بن محمّد بن خالد برقى، از پدرش از عبد العظيم بن عبد اللَّه بن الحسن، از حسن بن حكيم النخعى، از ابى حمّاد اعرابى، از سدير صيرفى، وى مى‏گويد:
محضر ابى جعفر عليه السّلام بوديم پس جوانى قبر حضرت امام حسين عليه السّلام را متذكر شد.
كامل الزيارات / ترجمه ذهنى تهرانى، ص: 438
حضرت ابو جعفر عليه السّلام بوى فرمود:
بنده‏اى به زيارت حضرت نرفته و قدمى برنداشته مگر آنكه حقتعالى براى او يك حسنه نوشته و يك گناه از او پاك مى‏كند.
حديث هشتم ترجمه:
(1) محمّد بن عبد اللَّه بن جعفر حميرى، از پدرش، از على بن محمّد بن سالم، از محمّد بن خالد، از عبد الرحمن بن حماد بصرى، از عبد اللَّه بن عبد الرحمن اصم از عبد اللَّه بن مسكان، از حضرت ابى عبد اللَّه عليه السّلام، نقل كرد كه آن حضرت فرمودند:
كسى كه از شيعيان ما بوده و حسين عليه السّلام را زيارت كند از زيارت برنگشته مگر آنكه تمام گناهانش آمرزيده مى‏شود و براى هر قدمى كه برمى‏دارد و هر دستى كه بالا مى‏رود و اسبش را حركت داده و مى‏راند هزار حسنه ثبت شده و هزار گناه محو گشته و هزار درجه مرتبه‏اش بالا مى‏رود.
كامل الزيارات / ترجمه ذهنى تهرانى، ص: 439
حديث نهم ترجمه:
(1) محمّد بن جعفر قرشى رزّاز از دائى خود محمّد بن الحسين بن ابى الخطّاب، از احمد بن بشير سرّاج، از ابو سعيد قاضى، وى گفت:
حضرت ابى عبد اللَّه عليه السّلام در غرفه كوچكى كه داشتند نزول اجلال داشتند و مرازم نيز در خدمت آن جناب بود من بر ايشان داخل شدم، شنيدم حضرت مى‏فرمودند:
كسى كه پياده به زيارت قبر حضرت امام حسين عليه السّلام برود خداوند متعال به هر گامى كه برداشته و به هر قدمى كه از زمين بلند نموده و بر آن نهاده ثواب آزاد كردن بنده‏اى از اولاد حضرت اسماعيل را مى‏دهد.
و كسى كه با كشتى به زيارت آن حضرت رود و در اثناء كشتى چپ شده و سرنشينانش را در آب بريزد منادى از آسمان نداء مى‏كند:
خوشا به حال شما و گوارا باد بر شما بهشت.
كامل الزيارات / ترجمه ذهنى تهرانى، ص: 440
حديث دهم ترجمه:
(1) پدرم رحمة اللَّه عليه و على بن الحسين، از سعد بن عبد اللَّه، از محمّد بن احمد بن حمدان قلانسى، از محمّد بن الحسين المحاربى، از احمد بن ميثم، از محمّد بن عاصم، از عبد اللَّه بن نجّار نقل كرده، وى گفت:حضرت ابو عبد اللَّه عليه السّلام به من فرمودند:
آيا به زيارت حضرت امام حسين عليه السّلام مى‏رويد؟ و آيا بر كشتى سوار مى‏شويد و به زيارت آن حضرت مى‏رويد؟
عرض كردم: بلى.
حضرت فرمودند:آيا مى‏دانى هر گاه كشتى شما را در دريا واژگون كند منادى ندا مى‏كند:آگاه باشيد! خوشا بحال شما، بهشت بر شما گوارا باد.
________________________________________
ابن قولويه، جعفر بن محمد - ذهنى تهرانى، محمد جواد، كامل الزيارات / ترجمه ذهنى تهرانى، 1جلد، انتشارات پيام حق - تهران، چاپ: اول، 1377 ش. ص431 الي 440

هفته كتاب و كتابخواني گرامي باد

سر مطهر امام عليه السّلام در مجلس ابن زياد
حميد بن مسلم مى‏گويد: عمر بن سعد مرا خواست و نزد خانواده‏اش فرستاد تا پيروزى‏اى را كه خدا نصيبش كرده بود و سلامتى‏اش را به آنان مژده بدهم! از اين رو نزد خانواده‏اش رفتم و پيغام عمر بن سعد را به اطلاعشان رساندم. [آنگاه ديدم‏] ابن زياد جلوس كرده و فرستاده‏ها [با سرهاى كشته‏ها] بر او وارد مى‏شوند. «1» [قبيله‏] كنده با سيزده سر آمد، و قيس بن أشعث آنان را همراهى مى‏كرد، و هوازن با بيست سر وارد شد در حالى كه شمر بن ذى الجوشن مصاحبشان بود، [قبيله‏] تميم با هفده سر، بنى أسد با شش سر و مذحج با هفت سر و بقيه سپاه با هفت سر آمدند كه [مجموعا] هفتاد سر بود.
[ابن زياد] اجازه ورودشان را به قصر داد. آنان را وارد قصر كرد و به مردم إذن ورود داده شد. من در ميان واردين داخل [قصر] شدم، [ناگاه ديدم‏] سر حسين [عليه السّلام‏] پيش روى [ابن زياد] قرار گرفته، و با چوبدستى به بين دندانهاى ثنايايش مى‏زند. وقتى زيد بن ارقم آن [صحنه‏] را ديد نتوانست از چوبدستى زدن ابن زياد [به دندانهاى حسين‏] بگذرد. گفت: اين چوبدستى را از آن دندانها بردار! قسم به كسى كه الهى غير او نيست خودم ديدم دو لب رسول الله صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بر اين دو لب قرار گرفته و آن دو را مى‏بوسيد! بعد آن پير [زيد بن ارقم‏] به شدت گريست. ابن زياد گفت: خدا دو ديده‏ات را گريان بدارد! و الله اگر پير خرفتى كه عقلش زايل شده است نبودى، گردنت را مى‏زدم! [زيد بن ارقم‏] برخاست و بيرون رفت …
در حالى كه مى‏گفت: برده‏اى، «2» برده‏اى، را به شاهى گمارد، و او مردم را به بازيچه گرفت! شما اى جمعيت عرب بعد از امروز برده خواهيد شد! چرا كه پسر فاطمه را كشتيد و پسر مرجانه [ابن زياد] را حاكم كرديد! او بزرگانتان را خواهد كشت و اشرارتان را به بردگى خواهد گرفت، به ذلت و خوارى رضا داده‏ايد! دور باد كسى كه به خوارى و ذلت راضى شود! وقتى بيرون رفت، شنيدم مردم مى‏گفتند: و الله زيد بن ارقم حرفى زد كه اگر ابن زياد مى‏شنيد او را مى‏كشت! «3»
________________________________________
ابو مخنف كوفى، لوط بن يحيى - سليمانى، جواد، نخستين گزارش مستند از نهضت عاشورا / ترجمه وقعة الطفّ، 1جلد، مؤسسه آموزشى پژوهشى امام خمينى - قم، چاپ: دوم، 1380 ش.ص194
(1) تاريخ طبرى، 5/ 456، به نقل از أبى مخنف از سليمان بن أبى راشد از حميد بن مسلم.
2) منظور اينست كه يزيد كه برده‏اى بيش نيست ابن زياد را به پادشاهى كوفه گمارد. وجه برده خوان يزيد اينست كه جدش ابو سفيان و پدرش معاويه از آزادشدگان پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بودند چرا كه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم طبق دستورات اسلامى پس از فتح مكه مى‏توانست آنان را به بردگى بگيرد ولى بر اساس مصالحى چنين نكرد و آنان را عفو نمود، فرمود: «أنتم الطلقاء»: شما آزاديد! از اين رو يزيد كه فرزند كسى بود كه روزى به بردگى رفته بود برده محسوب مى‏شده، چرا كه طبق دستور اسلام فرزند عبد هم عبد به حساب مى‏آيد.
3) تاريخ طبرى، 5/ 456، به نقل از أبى مخنف از سليمان بن أبى راشد از حميد بن مسلم، با كمى جابجايى و ادامه پاورقى در صفحه بعد شيخ مفيد جريان اعتراض زيد بن ارقم به ابن زياد را بدون ذكر سخنانى كه هنگام خروج از مجلس گفته است نقل نموده است، ر ك: ارشاد، 2/ 114.